Aperis en «Heroldo de Esperanto», 6, 2003, p.4
La maturiĝanta malrapide «perestrojka» venis tute neatendite por la tiam-sovetia e-movado. La e-asocio estis strukturita hierarkie kaj miaj proponoj rapide restrukturiĝi je kunagada sistemo, por malplej perdi la membraron, ne estis komprenitaj. Sed la formiĝintaj poste du memstaraj landaj E-asocioj kun la centroj en Sverdlovsk (Jekaterinburg) kaj en Moskvo, pro la iom diversaj prioritatoj ne estis vanaj. Eksperimentinte diversajn manierojn e-agadi, la du asocioj fine kuniĝis, sed ne monopolis la tutlandan movadon. La asocio okupiĝas nur pri unu tendaro, informado kaj atestado de kursfinintoj.
Multon alian memstare faras lokaj e-kluboj kaj aktivuloj. Elstare, ekzemple, agadas la geedza paro Korĵenkov-Gorecka. Ne pasis ankoraŭ du jaroj ekde ilia translokiĝo al Kalinigrad, kaj naskiĝis la internacia e-aranĝo «Balta Forumo» kun renoma plurlanda partopreno..
La fundo de la stagnado estis en 1997-1998 jj, kaj post tio reliefiĝas konstanta malrapida progreso. Se ĉe la fundo da membroj de REU (Rusia E-Unuiĝo) estis dekkelko, lastjare estas jam 349 kio, kompreneble, estas nur ono da ekzistantaj esp-istoj. Monden venas nova formo de la movada aktiveco en formo de kunagada (sed ne hierarkia) sistemo[1], kiam oni havas anstataŭ unu granda centro aron da negrandaj memstaraj, intime inter si kunlabor-ligitaj, centroj.
La ekleviĝon de la movado markis apero de la nova gazeto REGo(okt.2000), komuna eldono de REU kaj REJM (Rusia E-Junulara Movado), kiun redaktas kaj eldonas Garik Kokolija. REGo donas elĉerpan panoramon de la rusia e-movado. Por la dezirantoj pliprofundiĝi en la rusiajn e-aferojn mi povas sendi la lastan n-ron de REGo elektronike.
Indas noti, ke krom REGo en Rusio eldonatas delonga «La Ondo de Esperanto», kiu prestiĝas ankaŭ eksterlande, sufiĉe novaj «Scienco kaj Kulturo», kaj «Komencanto». En ĉiuj revuoj estas bone reprezentata e-belarto. Ne mankas rusie la belartaj fortoj; precipe en la lastaj jaroj aperis inda nombro da e-poetoj. Al la renomaj M.Broŝtejn, M.Giŝpling (nun Izraelo), K.Ilutoviĉ, G.Gazizi, V.Ĉaldaev, V.Samodaj nun aliĝis M.Povorin, V.Melnikov, G.Arosjev, O.Dadaev, G.Gluĥov, S.tiĥonov, A.Morev k.a.
En la lastaj du jaroj produktiĝis ĉirkaŭ deko da kanto-diskoj.
La ĉefa manifestiĝo de la rusiaj esperantistoj estas diverstipaj renkontiĝoj kun riĉa e-programo. Mi notas ilin laŭ la grado de graveco.
Rusiaj Esperanto-tagoj (RET) aperis surbaze de OkSEJt (Okcidenta Somera (plifrue Sovetia) E-Junulara tendaro), lasante al la lasta pure instruan karakteron. RET-on partoprenas kaj junaj kaj mezaĝaj, kaj pro la foresto de E-kursoj dum 1937-1957 (e-holokaŭsto) nia movado ne havas nun maljunajn esperantistojn. Okazis jam du RET-oj, konservante la junecan spiriton de SEJt-oj. La daŭro dek tagoj. La programo estas tute streĉa, enhavanta ĉiujn ŝtupojn de la e-komunuma manifestiĝo, de la kursoj ĝis la altnivelaj prelegoj kaj koncertoj. Pro la specife rusia etoso, saturita de kantoj kaj bonhumoro, la eksterlandaj partoprenantoj, dume ekzotaj, estas agrable surpizitaj. En la lasta RET-02 partoprenis 137 personoj kun la averaĝa aĝo 32 jaroj.
La e-junularo fine agas tute sendependa kun siaj respektivaj tendaro kaj iniciatoj. ties OkSEJt havas longan tradicion, parte hereditan de BEt (Balta E-tendaro) de 1965 jaro. Pro la ĵusa foriro de la sperta mezaĝa generacio al RET, OkSEJt serĉas sian «vizaĝon» kaj dume decidis porti precipe instruan karakteron kun distraj paroligaj eroj. La lastan OkSEJt-on partoprenis 94 personoj. Plifrue, antaŭ «perestrojka», estis regulaj ankaŭ OrSEJt-oj (la orientaj), sed nun neofte pro tro multekostaj distancoj inter la E-kluboj post Uralo. La lasta OrSEJt-o okazis en 2001 kun ĉ. 30 partoprenintoj.
Krom tiuj du e-asociaj tendaroj sendepende okazas aliaj someraj renkontiĝoj. E-klubo en Ivanovo lanĉis antaŭ tri jaroj IvER-on (Ivanova E-renkontiĝo), la lastjaran partoprenis 65 personoj, Ĝi prenis parte familian karakteron kaj arigas plurajn e-familiojn, infanojn kaj e-veteranojn kun la programeroj kaj distraj kaj seriozaj por ĉiuj aĝo-tavoloj. Ekzemple ĉiufoje okazas po du novaj muzik-biografiaj koncertoj pri la elstaraj komponistoj, laste pri Ŝopeno kaj Ĉajkovskij.
Volgogradaj e-istoj en la lastaj tri someroj organizas en la naturo tendaretojn kun la instru-distra programo. En 2002 ĝin partoprenis 39 personoj, ĉefe gejunuloj.
Libera E-tendaro (LEtO, cetere ruslingve - «somero»), organizatas ĉiujare de E-klubo de Dimitrovgrad (Volgio) , cetere tuj post la samloka grandega tutrusia festivalo de aŭtoraj kantoj. La tendaro ne havas striktan programon kaj akceptas ankaŭ ruslingvajn partoprenantojn. Last-somere ĝin partoprenis kelkdekpersonoj
Krom somere e-aranĝoj pluras ankaŭ en la aliaj sezonoj. La plej signifa el tiuj estas «Esperanto Lingvo Arta» (EoLA) kiu havas jam 14-jaran tradicion, reflektante grandan emon de la ekssovetianoj al la arto. EoLA okazas ĉiujare, kutime printempe, kaj la partopren-nombro varias de 100 ĝis 200 personoj. La lastan EoLA-n (en Ĉeboksary) partorenis 150. La tieaj e-koncertoj-konkursoj priis la kanton, poezion, teatraĵon, dancon, recitadon kaj murgazeton.
En Tatario E-renkontiĝo okazas ĉiuaŭtune, la lastan partoprenis 61 gejunuloj el 6 urboj. Ĉiunovjare en Ĉuvaŝio okazas novjar-renkonto en la naturo (ripozbazejo), la lastan partoprenis 60 gejunuloj el 5 urboj.
tute novaj estas E-aranĝoj en Novosibirsk - Renkontiĝo de Amikoj (en RA-2 partoprenis 35 personoj el ses siberiaj urboj kaj Moskvo) kaj en Kaliningrad - Zamenhofa Semajnfino (laste 24 partoprenintoj el 4 landoj.)
Rusia E-Junulara Movado (REJM) organizas ĉiujare po kelkaj Aktivul-trejnaj Seminarioj, kun meza partopren-nombro ĉ.30. En tEJO-estraro ekde nelonge ĉiam estas iu rusia kungvidanto.
Speciale alloga por la junularo estas Studa Renkontiĝo de Iniciatema Generacio (StRIGo), organizata fart moskvaj gestudentoj, kies ĉefa
motoro estas Irina Gonĉarova, ties e-instruisto. La renkontiĝo pasas
3-4 tage, novembre en diversaj urboj de Centra Rusio, kaj celas aktivigi la movadon ankaŭ en tiuj urboj, engaĝi novulojn kaj perfektigi nivelon de esperanto kaj movademo ĉe ĉiuj tavoloj de la partoprenantoj. Venas ĝis cento da gejunuloj por amuze, ludforme lerni kaj plulerni esperanton enkadre de iu specifa temo. Ekzemple la lastaj du temoj estis "Homo kaj lingvoj ajnaj, krom etnaj" (StRIGo-7, u. Vladimir, 2001) "La nigra kaj la blanka: kontrastoj kaj interdependo" (StRIGo-8, u. Jelec, 2002)
En StRIGo oni eksperimentas tute novajn metodojn e-instrui, movadumi kaj malkrokodili. tre logas la partoprenantojn psikologiaj ludoj kaj trejnadoj - la nepra atribuaĵo de StRIGoj. La aranĝo ravas rarajn eksterlandajn partoprenantojn per sia drasta originaleco.
Menciindas, ke enlande estas du eldonejoj «Sezonoj» kaj «Impeto», eldonantaj e-lingvajn librojn. Ofte okazas diversaj belartaj e-konkursoj. Pri la uzado de e-to en scienco kaj tekniko aparte bone oni okupiĝas en Vladivostok kaj Moskvo. En Vladivostok, surbaze de la teknika universitato, okazas e-lingve kongreso de junaj sciencistoj, kaj aktiva kunlaboro kun alilandaj geesp-istoj. Moskva E-Klubo de sciencistoj kaj teknikistoj kelkfoje jare organizas la respektivajn prelegarojn.
Laste menciindas organizataj far' la junaj geesperantistoj Lingvaj Festivalaj. Startinte antaŭ kelkaj jaroj en Ĉeboksary, ili ĉiujaras ankaŭ en kelkaj aliaj urboj, alportante altan prestiĝon al esperanto kaj esperantistoj.
Resume eblas diri, ke esperanto, eĉ se nerapide, tamen forte progresas en la nova Rusio, havante bonajn perspektivojn por la estonto.